SBÜ Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nden Dr. Selcan Arslan Özel kuduz hakkında uyarılarda bulundu
SBÜ Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği’nden Dr. Öğr. Üyesi Selcan Arslan Özel, kuduz hastalığının halk sağlığı açısından önemine dikkat çekerek korunma yolları hakkında bilgi verdi.
Kuduzun küresel etkisi
Kuduz, insanlara hayvanlardan bulaşabilen en eski viral hastalıklardan biri olmayı sürdürüyor. Antarktika hariç tüm kıtalarda görülen bu hastalık, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre her yıl 150’den fazla ülkede yaklaşık 59 bin kişinin ölümüne yol açıyor. Bu ölümlerin %95’i Asya ve Afrika’da görülürken, vakaların yarısından fazlasını 15 yaş altındaki çocuklar oluşturuyor. Özellikle kırsal bölgelerde yaşayan yoksul topluluklar en çok etkilenen gruplar arasında.
Kuduz nasıl bulaşır?
Virüsün ana kaynakları arasında kurt, tilki, çakal, ayı ve domuz gibi vahşi hayvanlar bulunuyor. Ayrıca bazı yarasa türleri de virüsü taşımaya devam edebiliyor. Bu hayvanlardan kedi, köpek, inek ve keçi gibi evcil ya da çiftlik hayvanlarına geçerek yayılabiliyor. Soğukkanlı hayvanlar (yılan, kertenkele) ve bazı kemirgenler (fare, tavşan, hamster) ise kuduz açısından risk oluşturmuyor.
Hastalık, hasta hayvanın salyası ile ısırık, tırmalama veya açık yaraya/mukozalara temas yoluyla bulaşıyor. Virüs vücuda girdikten sonra sinir sistemi üzerinden beyne ilerliyor. Belirtiler başladıktan sonra hastalık geri dönüşsüz hale geliyor ve çoğu zaman ölümle sonuçlanıyor.
Kuduz belirtileri
- Huzursuzluk ve ajitasyon
- Sudan korkma (hidrofobi)
- Işık ve sesten rahatsızlık
- Felç
- Bilinç kaybı ve koma
Kuduz belirtileri
Dr. Arslan Özel, en önemli korunma yönteminin hayvan ısırıklarının önlenmesi olduğunu vurguladı. Tüm sahipli ve sahipsiz hayvanların düzenli olarak aşılanması gerektiğini belirtti.
DSÖ, korunma yöntemlerini iki başlık altında topluyor:
Temas öncesi korunma (profilaksi)
Veterinerler, laboratuvar çalışanları, barınak personeli ve kuduzun yaygın olduğu ülkelere seyahat edenler gibi riskli gruplara düzenli kuduz aşısı uygulanıyor.
Temas sonrası korunma (profilaksi)
Kuduz şüpheli hayvanla temas sonrası uygulanan yöntemlerdir. Türkiye’de 1987’den bu yana ısırık sonrası aşı uygulamaları yapılıyor. Sağlık Bakanlığı kılavuzuna göre:
- Yara bol su ve sabunla yıkanmalı,
- En kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurulmalı,
- Doktor değerlendirmesi sonrası kuduz aşısı ve gerekirse immünoglobulin uygulanmalı.
Ayrıca yara enfeksiyon ve tetanos açısından da kontrol edilmeli.
“Sağlıklı hayvanlar, sağlıklı insanlar, kuduzsuz bir dünya”
Dr. Arslan Özel, “Kuduz önlenebilir bir hastalıktır. Düzenli aşılamalar ve doğru müdahalelerle can kayıplarını engellemek mümkündür. Sağlıklı hayvanlar ve bilinçli toplum ile kuduzsuz bir dünyaya ulaşmak elimizde.” dedi.
